ေစတနာဟူေသာစကားကို လူတိုင္းေျပာဆိုသံုးႏႈန္းေနၾကေသာ္လည္း ေစတနာရဲ႕အဓိပၸါယ္ကိုေတာ့ လူတိုင္းနားမလည္ၾကပါ။ ေစတနာဟု ေျပာလိုက္သည္ႏွင့္ လူတို႕သည္ အေကာင္းဟုသာ ထင္ျမင္ေနၾကသည္။ တကယ္ေတာ့ ေစတနာသည္ အေကာင္းအဆိုးႏွစ္မ်ိဳးဒြန္တြဲေနေသာ အရာတစ္ခုျဖစ္သည္။ ေကာင္းတာပဲလုပ္လုပ္ ဆိုးတာပဲလုပ္လုပ္ ေစတနာပါစျမဲပင္။ ေစတနာသည္ အေၾကာင္းတရားသက္သက္မွ်သာ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေစတနာႏွင့္ကင္းေသာအလုပ္သည္ အလြန္ရွားပါးသည္။ လုပ္ခ်င္၍ လုပ္လိုက္မိေသာ သိလွ်က္နဲ႕လုပ္လိုက္မိေသာ အလုပ္ဟူသမွ်သည္ ေစတနာပါစျမဲသာ ျဖစ္သည္။ ေစတနာအားေကာင္းလွ်င္ အက်ိဳးေပးတရားေကာင္းမည္ ေစတနာအားနည္းလွ်င္ အက်ိဳးေပးတရားနည္မည္။ ေကာင္းေသာအလုပ္ပဲျဖစ္ျဖစ္ မေကာင္းေသာအလုပ္ပဲျဖစ္ျဖစ္ မိမိလုပ္ခ်င္၍ လုပ္လိုက္မိေသာ သိလွ်က္နဲ႕လုပ္လိုက္မိေသာ အလုပ္ဟူသမွ်သည္ ေစတနာပါစျမဲသာျဖစ္သည္။ မိမိလုပ္ခ်င္၍ဟု ဆိုရာ၌ လုပ္ခ်င္ေသာစိတ္သည္ ဆႏၵသာျဖစ္ၿပီး ထိုအလုပ္ကိုလုပ္ဖို႕ရန္ တိုက္တြန္းေစ့ေဆာ္တတ္ေသာတရားသည္ ေစတနာျဖစ္သည္။ ထိုေစတနာရဲ႕တိုက္တြန္းေစ့ေဆာ္မႈအားေၾကာင့္ လုပ္ခ်င္ေနေသာအရာတစ္ခုကို လုပ္လိုက္မိၿပီး လုပ္လိုက္၍ ရရွိလာေသာအက်ိဳးတရားကို ေမွ်ာ္ကိုးစိတ္သည္ ေလာဘပင္ျဖစ္သည္။တကယ္ေတာ့ ေစတနာသည္ ေစ့ေဆာ္တိုက္တြန္းတတ္ေသာ အရာတစ္ခုမွ်သာ။ လူတိုင္းလူတိုင္းသည္ ေစတနာဟု ေျပာလိုက္သည္ႏွင့္ အေကာင္းဘက္ကခ်ည္းထင္ျမင္ေနတတ္သည္မွာ မွားယြင္းေနမႈ တစ္ခုပင္ျဖစ္ပါသည္။ ထင္ရွားေအာင္ေျပာျပပါမည္။ တန္းေက်ာင္းတစ္ခုတြင္ ေက်ာင္းသား/ေက်ာင္းသူမ်ား ေက်ာင္း၀င္းအတြင္း တံျမတ္လွည္း သန္႕ရွင္းေရးလုပ္ၾကရာ၀ယ္ အပ်င္းထူ၍ ေရွာင္ပုန္းၿပီး ေယာင္၀ါး၀ါးလုပ္ေနေသာ ေက်ာင္းသား/ေက်ာင္းသူကို ေတြ႕လွ်င္ တျခားေသာေက်ာင္းသား/ေက်ာင္းသူမ်ားႏွင့္ဆရာဆရာမမ်ားတို႕သည္ ဒီေက်ာင္းသား/ေက်ာင္းသူ အလြန္ပ်င္းတာပဲ ေစတနာမြဲလွခ်ည္လားဟု ေျပာဆိုတတ္ၾကည္သည္။ တကယ္ေတာ့ ထိုေက်ာင္းသား/ေက်ာင္းသူသည္ ေစတနာမြဲသည္မဟုတ္။ တံျမတ္လွည္းသန္႕ရွင္းေရးလုပ္လိုတဲ့ဘက္၌ တိုက္တြန္းေစ့ေစာ္တတ္ေသာ ေစတနာနည္းပါးၿပီး အလုပ္မလုပ္လိုသည့္ဘက္၌ (အပ်င္းထူသည့္ဘက္၌) ေစ့ေစာ္တိုက္တြန္းတတ္ေသာ ေစတနာအားထက္သန္ေနျခင္းမွ်သာျဖစ္ပါသည္။ လူတစ္ေယာက္ ပ်င္း၍အိပ္လိုေသာစိတ္ရွိေနလွ်င္ ထိုလူကို အိပ္ေအာင္ေစ့ေစာ္တတ္ေသာေစတနာသည္ အားေပး၍ အေထာက္အကူျပဳလုိက္လွ်င္ ထိုလူသည္ အိပ္လိုက္ေလေတာ့သည္။ ထိုအိပ္လိုေသာစိတ္ကို အျခားေသာေကာင္းသည့္ဘက္၌ စိတ္ညြတ္လိုက္လွ်င္ စိတ္ညြတ္လိုက္သည့္ဘက္၌ ေစတနာကေစ့ေစာ္မႈပိုအားေကာင္းသြားပါလွ်င္ ထိုလူသည္ မအိပ္ျဖစ္ေတာ့ဘဲ ေကာင္းသည့္စိတ္ညြတ္လိုက္သည့္အလုပ္ကို လုပ္မိသြားမွာ အေသအခ်ာပင္။ ထို႕ေၾကာင့္ ဘယ္အလုပ္ပဲလုပ္လုပ္ ေစတနာႏွင့္ကင္းသည့္အလုပ္သည္ အလြန္ရွားပါးသည္။ ဆက္၍ေျပာပါဦးမည္။ ရပ္ထဲရြာထဲ၌ ရပ္ရြာအက်ိဳးကို စြမ္းစြမ္းတမံ ေဆာင္ရြက္ေနေသာသူတို႕ကိုေတြ႕လွ်င္ ဒီလူေတြ ေစတနာအလြန္ေကာင္းတာပဲဟု ေျပာဆိုတတ္ၾကပါသည္။ ေစတနာေကာင္းတာပဲဟုဆိုရာ၌ ေစတနာ အားေကာင္းျခင္း ေစတနာမ်ားျခင္းကို ဆိုလိုၾကသည္။ ထိုသို႕ဆိုလွ်င္ ရပ္ရြာအက်ိဳးကို မသယ္ပိုးေသာသူတို႕သည္ ေစတနာမရွိသကဲ့သို႕ ျဖစ္ေနသည္။ ထိုသို႕မဟုတ္ပါ။ ရပ္ရြာအက်ိဳးကို မသယ္ပိုးေသာသူတို႕၌ မေကာင္းတဲ့(အကုသိုလ္)ေစတနာမ်ားပ်ားအားေကာင္းေနၿပီး ေကာင္းတဲ့ (ကုသိုလ္) ေစတနာ အားနည္းေနျခင္းသာျဖစ္သည္။ ေစတနာသည္ ေကာင္းတဲ့ (ကုသိုလ္ေစတနာ) မေကာင္းတဲ့ (အကုသိုလ္)ေစတနာဟု ႏွစ္မ်ိဳးရွိေၾကာင္းကို လူတို႕အသိနည္းေနျခင္းေၾကာင့္ ေစတနာဟူေသာစကားကို လြယ္လင့္တကူ သံုးႏႈန္းေျပာဆိုေနၾကျခင္းျဖစ္သည္။
ထုိသို႕ေျပာဆိုေနၾကျခင္းကို အျပစ္ဟု မဆိုသာပါ။ လူတို႕တြင္မေျပာႏွင့္ ေစတနာႏွစ္မ်ိဳးရွိေၾကာင္းကို သိထားၾကေသာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးတစ္ခ်ိဳ႕သည္ပင္ ထုိကဲ့သို႕ လြယ္လင့္တကူ ေျပာဆိုေနၾကသည္မွာ အမ်ားအျပားပင္ျဖစ္သည္။ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမ်ား၌ ေ၀ယ်ာ၀စျပဳလုပ္ရမွာ ပ်င္း၍ ေခ်ာင္ခိုၿပီးအိပ္ေနေသာ ကိုရင္ေက်ာင္းသားမ်ားကိုေတြ႕လွ်င္ ဒီကိုရင္ ဒီေက်ာင္းသား ဒီေက်ာင္းသားအလြန္ေစတနာနည္းတာပဲဟု ေျပာဆိုဆံုးမတတ္ၾကသည္။ အမွန္ဆိုရေသာ္ ထိုကိုရင္ေက်ာင္းသားသည္ေစတနာနည္းေနျခင္းမဟုတ္။ ေ၀ယ်ာ၀စလုပ္လိုေသာ ေကာင္းသည့္ကုသိုလ္ဘက္၌ ေစ့ေစာ္တိုက္တြန္းတတ္ေသာေစတနာအားနည္းေနၿပီး ေ၀ယ်ာ၀စမလုပ္လိုသည့္ (အပ်င္းထူသည့္) ဘက္၌ ေစ့ေစာ္တိုက္တြန္းတတ္ေသာ ေစတနာအားေကာင္းေနျခင္းသာျဖစ္သည္။
ေနာက္တစ္ခုေျပာျပပါဦးမည္။ လူတို႕သည္ အလွဴအတန္းရက္ေရာေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားကိုေတြ႕လွ်င္ ဒီလူဟာ ေစတနာ အရမ္းေကာင္းတာဟု တစ္ခ်ိဳ႕ေျပာဆိုတတ္ၾကပါသည္။ ဒါဆိုမဟုတ္ဘူးလားဟု ေမးလွ်င္ ဟုတ္ေတာ့ ဟုတ္ပါသည္ဟု မယုတ္မလြန္ေျဖၾကားရပါမည္။ အလွဴအတန္းရက္ေရာျခင္းသည္ သဒၶါတရားအားေကာင္းျခင္းေၾကာင့္သာျဖစ္သည္။ သဒၶါတရားမ်ား တဖြားဖြားျဖစ္ေပၚလာတဲ့အခါ ထိုသဒၶါတရားေၾကာင့္ပင္ လွဴခ်င္တဲ့စိတ္မ်ား ျဖစ္ေပၚလာသည္။ လွဴခ်င္တဲ့စိတ္မ်ားျဖစ္ေပၚလာတဲ့အခါ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့စိတ္အတိုင္း လုပ္ျဖစ္ေအာင္ တိုက္တြန္းေစ့ေစာ္တတ္ေသာတရားသည္ ေစတနာပင္ျဖစ္သည္။ ထိုသို႕ေသာေစတနာသည္ ေကာင္းေသာေစတနာ ေကာင္းေသာအလုပ္ပင္ျဖစ္သည္။
ထိုသို႕ပင္ မေကာင္းသည့္ဘက္၌လည္း ေစတနာသည္ပါ၀င္၍ ျဖစ္ရသည္။ ဘ၀ေပးအေျခအေနေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ စား၀တ္ေနေရးအေျခအေနေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ၀ါသနာေၾကာင့္ပဲျဖစ္ျဖစ္ အေပ်ာ္သက္သက္ပဲျဖစ္ျဖစ္ အမဲလိုက္ျခင္းစေသာ မေကာင္းေသာအကုသိုလ္အလုပ္တို႕ကို လုပ္မိတတ္ၾကသည္။ ထုိမေကာင္းမႈတို႕ကို လုပ္ရာ၌ လုပ္လိုေသာစိတ္မ်ားသည္ ေလာဘ ေဒါသ ေမာဟစေသာ အရင္းခံအေၾကာင္းတရားမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာရသည္။ ျဖစ္ေပၚလာသည့္အတိုင္း လုပ္မိေအာင္ တိုက္တြန္းေစ့ေစာ္ ႏိုးေဆာ္တတ္ေသာ တရားသည္ (ျဖစ္ေပၚလာသည့္ စိတ္အတိုင္း လုပ္လုိက္မိျခင္းသည္) ေစတနာပင္။ ဒါေၾကာင့္က်မ္းဂန္၌ ေစတနာ ဘိကၡေ၀ ကမၸံ ၀ဒါမိဟု ပညာရွိတို႕ ဆိုမိန္႕ခဲ့ၾကသည္။ ေစတနာသည္ အလုပ္ဟု ဆိုလိုရင္းျဖစ္သည္။ ဒါေၾကာင့္ ေကာင္းေသာ (ကုသိုလ္)အလုပ္ျဖစ္ျဖစ္၊ မေကာင္းေသာ (အကုသိုလ္)အလုပ္ျဖစ္ျဖစ္ ေစတနာသည္ ပါ၀င္ရစျမဲျဖစ္သည္။
သို႕ေသာ္ေစတနာႏွင့္ကင္းေသာ အလုပ္သည္မရွိဟု မဆိုလိုပါ။ လူတစ္ေယာက္ အာ႐ံုမ်ားေန၍ ခလုပ္တိုက္မိသည္။ ထိုခလုပ္တိုက္ျခင္း၌ ေစတနာမပါ။ လူတစ္ေယာက္ သူမ်ားေစ်းဆိုင္ထဲမွ ပစည္းတစ္ခုခုကို ေကာက္ယူခဲ့မိသည္။ ထိုသို႕ေကာက္ယူခဲ့ျခင္း၌ ေစတနာမပါ။ မွန္ပါသည္။ အမွတ္တမဲ့ျဖင့္ ျပဳလုပ္မိေသာ အရာတို႕၌ ေစတနာမပါ ပါ။
ဗုဒၶဘုရားရွင္ သက္ရွိထင္ရွားရွိစဥ္အခါက စကၡဳပါလမေထရ္သည္ စႀကၤံေလွ်ာက္ရာ၌ မ်က္စိမျမင္၍ ပိုးေကာင္ငယ္ေလးမ်ားကို နင္းမိရာ ပိုးေကာင္ေလးမ်ားေသဆံုးၾကရသည္။ ထိုသို႕နင္းရာ၌ ပိုးေကာင္ေလးမ်ားကို နင္းလိုေသာ ေသေစလိုေသာ ေစတနာမပါ။ ထိုသို႕ေစတနာမပါေသာ လုပ္ရပ္တုိ႕၌ အက်ိဳးတရားမရွိေပ။ သိထားသင့္သည္မွာ ေကာင္းေသာအလုပ္ပဲျဖစ္ျဖစ္ မေကာင္းေသာအလုပ္ပဲျဖစ္ျဖစ္ လုပ္ခ်င္၍လုပ္လိုက္မိေသာ သိလွ်က္ႏွင့္လုပ္လိုက္မိေသာ အရာတို႕၌ ေစတနာသည္ပါ၀င္စျမဲျဖစ္သည္။ လုပ္လိုေသာ စိတ္ဆႏၵအားေကာင္းလွ်င္ ေစတနာအားေကာင္းမည္။ ေစတနာအားေကာင္းလွ်င္ အက်ိဳးေပးအားလညး္ေကာင္းမည္။
ဒါေၾကာင့္ မိမိအတြက္ေရာ သူတစ္ပါးအတြက္ပါ အက်ိဳးျဖစ္ေစမည့္ ေကာင္းေသာအလုပ္ဟူသမွ်၌ စိတ္အားထက္သန္စြာလုပ္ျခင္းျဖင့္ ေစတနာအားေကာင္းေအာင္ႀကိဳးစားၿပီး မိမိအတြက္ေရာ သူတစ္ပါးအတြက္ပါ အက်ိဳးယုတ္ေစမည့္ မေကာင္းေသာအလုပ္တို႕ကို မလုပ္မိေအာင္ ေနျခင္းျဖင့္ မေကာင္းသည့္ေစတနာမ်ား မေကာင္းသည့္လုပ္ရပ္မ်ား နည္းပါးေအာင္ မိမိစိတ္ကို ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းႏိုင္ဖုိ႕ရာ လြန္စြာအေရးႀကီးလွပါသည္။
ထိုသို႕ျပဳလုပ္ေဆာင္ရြက္သြားႏိုင္ပါလွ်င္ မိမိႏွင့္တကြ မိမိရဲ႕ပတ္၀န္းက်င္မွာပါ စိတ္ခ်မ္းသာျခင္း ကိုယ္ခ်မ္းသာျခင္းမ်ားျဖင့္ သာယာေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္ေကာင္းေသာ ဘ၀ေလးေတြကို ပိုင္ဆိုင္ႏိုင္ၾကမည္မွာ အေသအခ်ာပင္။ သာယာေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္ ဘ၀ေလးေတြကို ပိုင္ဆိုင္ႏိုင္ဖို႕ လူတိုင္းလူတိုင္း မေကာင္းသည့္ဘက္၌ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ေစတနာေတြကို ႐ိုက္ခ်ိဳးၿပီး ေကာင္းတဲ့ဘက္၌ ေကာင္းမြန္တဲ့ေစတနာေတြ အားေကာင္းလာေအာင္ ႀကိဳးစားႏိုင္ၾကပါေစဟု ပန္ေျခြေတာင္းဆု ဆႏၵျပဳလုိက္ရပါသည္။
(ေစတနာႏွင့္ပတ္သက္၍ တက္ႏိုင္သေလာက္ အျပည့္အစံုေရးသားလိုေသာ္လည္း ဆိုဒ္ေပၚတြင္ျဖစ္၍ မေရးသားႏုိင္သည္ကို နားလည္ေပးၾကပါ။ မရွင္းလင္းပါက kumuda775@gmail.com သို႕ ေမးပို႕၍ ေျပာၾကားႏိုင္ပါသည္)
အရွင္ကုမုဒ
